تحریک عصب واگ (VNS) یک تکنیک برای درمان صرع است و یکی از اقدامات نیمه تهاجمی در کنترل تشنج ها می باشد که در طولانی مدت موجب بهبود کنترل تشنجات می گردد. با این روش درمانی تشنج ها کمتر و کوتاه تر می شود و نیاز به درمان دارویی کاهش می یابد و در برخی موارد تشنج بیماران بطور کامل از بین می رود.
تحریک عصب واگ چگونه انجام می‌شود؟
زمانی که بیمار در بیهوشی عمومی قرار دارد، دستگاه محرک – که به اندازه یک سکه است – با یک جراحی در زیر پوست قسمت بالای قفسه سینه قرار داده می‌شود. یک سیم از دستگاه خارج می‌شود و در زیر پوست مسیری را طی می‌کند تا به عصب واگ برسد و یک الکترود را به این عصب متصل می‌کند. عصب واگ با ایجاد یک برش کوچک در گردن، در دسترس است.
بعد از آنکه دستگاه کاشته شد، دستگاه توسط یک کامپیوتر برای ایجاد پالس‌های الکتریکی در فواصل معین و با توجه به تحمل بیمار برنامه‌ریزی می‌شود. برای مثال دستگاه می‌تواند این‌گونه برنامه‌ریزی شود که هر ۵ دقیقه یکبار، ۳۰ ثانیه تحریکات الکتریکی ایجاد کند. تنظیمات دستگاه قابل تغییر هستند و میزان تحریکات کم‌کم با افزایش تحمل بیمار، افزایش می‌یابد. برنامه‌ریزی مجدد در مطب پزشک انجام می‌شود. همچنین به بیمار یک دستبند مغناطیسی می‌دهند که وقتی به دستگاه نزدیک می‌شود باعث تولید جریان الکتریکی فوری می‌شود و می‌تواند باعث توقف تشنج قریب‌الوقوع یا کاهش شدت آن شود.
تحریک عصب واگ یک درمان ثانویه است. یعنی قبل از انجام این عمل درمان دیگری برای بیمار گذاشته شده است. بیمارانی که تحت VNS قرار می‌گیرند، به دریافت داروهای‌شان ادامه می‌دهند. هر چند در بعضی موارد، بعد از تحریک عصب واگ بیمار می‌تواند دوز داروهایش را کمتر کند.
از تحریک عصب واگ چه زمانی استفاده می‌شود؟
سلول‌های مغزی توسط ارسال سیگنال‌های الکتریکی طبق الگوهایی با هم ارتباط برقرار می‌کنند. در بیماران صرعی، این الگوها یا به دلیل آسیب یا به دلایل ژنتیکی، مختل می‌شوند و باعث ایجاد غیر کنترل شده جریان الکتریکی در سلول‌های مغزی می‌شود. این باعث تحریک بیش از حد به خاطر حجم زیاد تحریکات الکتریکی در مغز می‌شود و یک تشنج را رقم می‌زند. تشنج‌ها می‌توانند توسط ایمپالس‌های الکتریکی نامناسب در کل مغز ایجاد شوند که به آن‌ها تشنج جنرال می‌گویند، یا فقط قسمتی‌هایی از مغز مسبب تشنج باشند که به آن تشنج پارشیال گفته می‌شود.
اکثر بیماران صرعی می‌توانند تشنج‌های‌شان را با داروهای ضدتشنج کنترل کنند. برای ۳۰% از بیمارانی که توسط دارو درمانی بهبود نیافته‌اند، انجام عمل جراحی برای خارج کردن قسمت‌هایی از مغز که باعث تشنج می‌شوند ممکن است انجام شود. همچنین در بیمارانی که قادر به تحمل عوارض جانبی داروها نیستند. اما در افرادی که کاندید مناسبی برای جراحی نیستند – برای مثال بیمارانی که تشنج به دلیل اختلالات الکتریکی در کل مغز است (جنرال) – و تشنج‌های‌شان با داروه درمانی کنترل نشده است. VNS می‌تواند یک گزینه درمانی باشد.
مزایای تحریک عصب واگ چیست؟
VNS یک درمان نیست و حذف کامل تشنج‌ها معمولاً اتفاق نمی‌افتد. اما خیلی از بیمارانی که تحت عمل VNS قرار می‌گیرند کاهش بیش از ۵۰ درصدی تعداد تشنج‌ها و کاهش شدت تشنج‌ها را تجربه خواهند کرد و این می‌تواند کیفیت زندگی را به اندازه زیادی بهبود بخشد.
چه عوارض جانبی مرتبط با تحریک عصب واگ وجود دارد؟
شایع‌ترین عوارض تحریک عصب واگ شامل خشونت صدا، سرفه، احساس قلقلک در ناحیه گردن و مشکلات بلع است. این‌ها فقط زمانی ایجاد می‌شوند که دستگاه در حال فعالیت است. این عوارض معمولاً شدید نیستند و به مرور زمان بهتر می‌شوند.